Jutka Rona
| Naam | Jutka Rona |
|---|---|
| Volledige naam | Judit Anna Rona |
| Geboortedatum | 1 mei 1934 |
| Geboorteplaats | Budapest |
| Overlijdensdatum | 5 maart 2016 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Fotograaf |
| Discipline | Toneel |
| Website | |
| Externe databases: | |
| VIAF | |
| RKD |
Biografie
Jutka Rona (1934-2016) was een veelzijdig fotografe die zich van 1962 tot 1991 met theaterfotografie heeft bezig gehouden. Daarnaast is ze bekend om haar reportages, filmstills en portretten van politiek en cultureel actieve mensen. In het theater heeft ze ondermeer gefotografeerd voor de Nederlandse Comedie, de Hollandse Comedie, het Stichting Het Amsterdams Toneel, de Stichting Theaterunie, Theater Persona, Theater La Luna en nog vele andere gezelschappen. Vaak gaat het om enkele opdrachten, alleen bij de Nederlandse Comedie is zij, van 1967 tot 1991, de vaste fotografe.
Rona heeft zowel voor conventioneel theater, als voor meer experimenteel theater gefotografeerd. Het verschil tussen deze genres is ook in de foto’s terug te zien. De voorstellingen van het experimentele theater zijn losser en wilder dan die van het conventionele theater. Rona fotografeert in een periode dat er een nieuwe vorm van theaterfotografie opkomt, één die zich meer richt op de dynamiek van de voorstelling en niet langer op de steracteurs. De fotografie wordt minder voorspelbaar en standaard en de toeschouwer wordt op andere manieren aangesproken.
Dit verschil wordt duidelijk wanneer de volgende twee foto’s met elkaar worden gegeleken. De tweede foto bezit een uitbarsting van energie en emotie, terwijl de eerste een zeer stijve, gereserveerde indruk maakt.
Bij Rona blijven de twee vormen naast elkaar bestaan en beïnvloeden ze elkaar. Zo worden haar foto’s van het conventionele theater soms wat losser, terwijl ze zich bij het avant-garde theater niet helemaal aan het experiment over geeft. Echter ook al bij het conventionele theater maakte Rona geen stijve rolportretten, zoals die tot voor kort nog wel door bijvoorbeeld Frits Lemaire werden gemaakt. Hierbij werd het stuk stil gelegd om de steracteurs in verstijfde houding te fotograferen. Rona’s foto’s tonen bijna altijd wel een dynamisch of emotioneel moment, gevangen op de gevoelige plaat.
Rona heeft voornamelijk in zwart/wit geschoten. Hierbij maakt ze redelijk donkere beelden met een neutraal tot hoog contrast. De foto’s van de conventionele voorstellingen zijn over het algemeen beter herkenbaar en helderder en ze geven de acteurs prominenter weer. Ze zijn voornamelijk vanuit het toeschouwerstandpunt gemaakt. In de loop der tijd is hier echter meer vrijheid in te zien. Rona neemt meer en andere standpunten in en fotografeert de scène bijvoorbeeld vanuit een laagstandpunt, waardoor de acteurs boven de toeschouwers uit lijken te torenen. Rona experimenteert niet met elementen als focus, afsnijdingen en scherptediepte, waardoor de beelden altijd een duidelijke opbouw hebben. Enkele malen maakt ze wel gebruik van bewegingsonscherpte, die de emotie van de acteur ondersteunt. Maar ze probeert voornamelijk de werkelijkheid weer te geven zoals die is en deze niet mooier te maken.
Theater CV
Jutka Rona heeft bijgedragen aan 35 productie(s).
Jutka Rona heeft gewerkt in de volgende functies:
- Vervaardiger - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Fotografie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jutka Rona heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Opdrachtgevers
Jutka Rona heeft onder andere gefotografeerd voor:
- Stichting Het Amsterdams Toneel 1971 - 72
- Toneelgroep Centrum 1982
- Impresariaat John de Crane 1968 - 69
- Diskus 1986 - 87
- Stichting Dram 1984
- The Family 1972 - 73
- Theatergroep De Gebroeders Flint 1985 88
- Gijsbrecht Produkties BV 1975 79
- Hollandse Comedie 1988 - 90
- Impresariaat Jacques Senf & Partners 1984 - 90
- John de Mol Produkties 1986
- Nederlands Theaterbureau B.V. 1985 - 90
- Nederlandse Comedie 1966 - 70
- Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1967
- John van de Rest Produkties 1987
- Sam Shepard Festival 1989
- Wim Sonneveld 1970
- Toneelgroep Studio 1962
- Stut Theater 1997
- Theater La Luna 1982 - 84
- Theater Persona 1984 - 85
- Stichting Theatergroep Den Haag 1987 89
- Theater van het Oosten 1988
- Stichting Theaterunie 1983 - 84
- Vijf Vrouwen 1989
- Zeno 1985
Bronnen
- Productiedatabase
- Fotocollectie Theater Instituut Nederland
- Iris van Vliet, 'Belicht. Theaterfotografie in Nederland van 1945 tot 2011' Masterscriptie UvA Theaterwetenschap, 2011.