Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Informatie

Richard Risley Carlisle (1814, Burlington County–1874, Philadelphia) was een Amerikaanse acrobaat die optrad onder de naam Professor Risley. Hij heeft de Risley Act ontwikkeld: een act waarbij liggend op de rug gejongleerd wordt met de voeten.

Het Keizerlijk Japansch Gezelschap

Carlisle richtte het Het Keizerlijk Japansch Gezelschap. In 1841 debuteerde hij als circusartiest en in 1842 ontwikkelde hij de “Risley Act”, waarmee hij populair is geworden. Carlisle reisde in 1864 naar de Japanse stad Yokohama, om daar het Westerse circus te verspreiden. Hij zette lokale performers in in zijn voorstellingen en nam in 1866 achttien Japanse acrobaten mee terug naar Amerika. Deze artiesten kregen toestemming van de Japanse overheid om naar Amerika en Europa te reizen. Dit was het begin van het “Keizerlijk Japansch Gezelschap". Zij trokken langs de metropolen van Amerika en in 1867 landden zij in Parijs. Daarna reisden zij door naar Engeland, Nederland, België, Frankrijk, Spanje en Portugal. In februari 1868, tijdens hun tournee in Engeland, sloot Van Gieson aan bij het managementteam van het gezelschap.

In Nederland

Het Keizerlijk Japansch Gezelschap presenteerde op 1 maart 1868 zijn eerste voorstelling in Amsterdam en de tweede op 2 maart in Rotterdam. Het gezelschap trad ongeveer een maand lang op verschillende plaatsen in Nederland. Uit krantenadvertenties in 1868 blijkt dat het gezelschap onder andere voorstellingen gaven in het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam, De Doelen in Rotterdam, de Schouwburg te Arnhem, schouwburg De Kunstmin in Dordrecht en de Koninklijke Hollandse Schouwburg in Den Haag. In Nederland oogstte dit gezelschap veel succes. Een dag na de Rotterdamse voorstelling stond in de krant dat men onder de indruk was van de spierkracht, de vlugheid en de koenheid van de Japanse acrobaten: “… wij kunnen aannemen, dat ieders kunnen ver, zeer ver, zelfs overtroffen is”.

Acts en artiesten

De meest bewonderde act in de voorstelling was, net als in Amerika, Parijs en Engeland “de betoverende ladder” door Little All-Right en zijn vader Hamaikari Umekichi. De act werd geïntroduceerd als “de meest wonderlijke proeve van balanceerkunst”. De ladder woog namelijk vierhonderd pond. De jeugdige acrobaat, Little All-Right, werd als een fenomenaal artiest ervaren door het publiek, dat zijn waardering toonde door geld naar het podium te gooien. Andere artiesten waren onder andere de jonge acrobaten Yonekichi en Shintharo, de voetenjongleur Denkichi, Tjokichi, de tolspelers Matzuikikujiru, Ozunei en Komong, de koorddanser Matzungoro en de goochelaar Zumidangaroa Wamingaroo. Deze artiesten werden aan het Europese publiek in traditionele Japanse uitdossing gepresenteerd , zoals kimono en chonmage (haar in een knot bovenop het hoofd).

De performance van dit gezelschap was niet alleen een interculturele uitwisseling van Japanse en Westerse populaire cultuur, maar had ook effect op de esthetische beweging van het Japonisme in Europa en op de Japanse modernisering, na een lange periode van isolatie.

Bronnen

  • Wikipedia
  • Schodt, Frederik L. Professor Risley and the Imperial Japanese Troupe: How an American Acrobat Introduced Circus to Japan—and Japan to the West. Berkeley: Stone Bridge Press, 2012.
  • Nieuwe Rotterdamsche courant staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, ochtend-editie 63, 3 Maart, 1868. Delpher.
  • De Arnhemsche Courant, 4368, 21 maart, 1868. Delpher.
  • De Arnhemsche Courant, 4366, 23 maart, 1868. Delpher.
  • De Nieuwe Rotterdamsche Courant: het staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, ochtend-editie 66, 6 maart, 1868. Delpher.
  • De Nieuwe Rotterdamsche Courant: het staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, ochtend-editie 88, 28 maart, 1868. Delpher.
  • Het Dagblad van Zuid-Holland en ’s Gravenhagen, 71, 22 maart, 1868. Delpher.